Internationale gegevensuitwisseling

De belastingplichtige weet niet altijd dat internationale gegevensuitwisseling de aanleiding van een controle vormt, of welke informatie is uitgewisseld. Wij kennen de spelregels en kunnen met u nagaan of deze zijn nageleefd. Ook voor de belastingplichtige aan wie in een derdenonderzoek informatie wordt gevraagd met als doel die uit te wisselen, is het belangrijk te waarborgen dat de rechten bij gegevensuitwisseling worden nageleefd.

Internationale gegevensuitwisseling

De uitwisseling van internationale gegevens is geregeld in de Wet op de internationale bijstandsverlening bij de heffing van belastingen (WIB). De rechten en verplichtingen die gelden bij internationale gegevensuitwisseling zijn in de WIB geregeld. Informatie-uitwisseling kan plaatsvinden naar aanleiding van een concreet ambtshulpverzoek.

De Belastingdienst heeft ook gebruik gemaakt van groepsverzoeken waarmee informatie werd gevraagd van Nederlanders die een bankrekening aanhielden bij een Zwitserse bank. Over de rechtmatigheid van een ambtshulpverzoek kan doorgaans in het land waaraan het verzoek is gedaan, worden geprocedeerd.

De laatste jaren zien wij een sterke toename van ambtshulpverzoeken in fiscale woon- en vestigingsplaatsonderzoeken. Deze verzoeken gaan nogal eens verder dan is toegestaan en geven niet altijd een juiste weergave van het feitencomplex. Daarom is het nuttig het ambtshulpverzoek in te zien. Onze advocaten hebben ervaring met de rechten en verplichtingen bij internationale gegevensuitwisseling en met de procedurele mogelijkheden en beperkingen.

Geautomatiseerde internationale gegevensuitwisseling

Naast een concreet ambtshulpverzoek kan informatie spontaan worden uitgewisseld. Nog verder gaat de geautomatiseerde uitwisseling van gegevens. Op basis van de Common Reporting Standard (CRS) wisselen financiële instellingen uit vele landen automatisch gegevens uit. Deze gegevensuitwisseling is regelmatig de start van een belastingcontrole. Daarnaast worden de inlichtingen met betrekking tot meldingsplichtige grensoverschrijdende constructies (DAC6) automatisch uitgewisseld. Deze automatische internationale gegevensuitwisseling is geregeld in de WIB.

Rechtsbescherming

Een groot deel van de internationale gegevensuitwisseling speelt zich achter de schermen af. Daardoor is het moeilijk om te controleren of aan de voorwaarden wordt voldaan. Zo moet de gevraagde informatie voor de belastingheffing van belang kunnen zijn. Bovendien moeten de voorwaarden worden nageleefd die in verdragen staan, zoals het uitputtingsbeginsel. Het verzoek aan de andere Staat moet gebaseerd zijn op juiste inlichtingen en er mag geen fishing expedition plaatsvinden. De controleerbaarheid van de procedure tussen de Staten is dan ook van belang. In een aantal landen bestaat de mogelijkheid om de stukken in te zien voordat deze worden uitgewisseld, zoals in Zwitserland.

Ook als een belastingaanslag is opgelegd, is het van belang om na te gaan op welke informatie de aanslag is gebaseerd. De stukken die zijn verkregen met internationale gegevensuitwisseling behoren tot de op de zaak betrekking hebbende stukken en dienen in de bezwaarprocedure ter inzage te worden gelegd. Daarnaast kan de communicatie tussen de staten relevant zijn voor de belastingheffing, omdat aan de hand daarvan bijvoorbeeld kan worden gecontroleerd, of aan het uitputtingsbeginsel is voldaan en of het verzoek evenredig is dan wel sprake is van détournement de pouvoir.

Rechtsingang

Sinds 2014 wordt bij fiscale informatie-uitwisseling geen kennisgeving meer verstrekt waartegen bezwaar kan worden gemaakt. Echter, als het een buitenlands verzoek om informatie is van vóór 2014, bestaat die mogelijkheid nog wel. Daarnaast heeft het Hof van Justitie van de EU op 6 oktober 2020 geoordeeld dat EU-lidstaten zogenaamde ‘informatiehouders’ de kans moeten geven om in beroep te gaan tegen de uitwisseling van fiscale inlichtingen (informatiebevel). Informatiehouders moeten volgens het Hof van Justitie toegang hebben tot een doeltreffende voorziening in rechte. Nederland behoort aan deze verplichting te voldoen, zie ook de blog: “De WIB op de wip”.

In een aantal landen bestaat wel de mogelijkheid om door de rechter te laten toetsen of de informatie moet worden uitgewisseld. In Nederland kan in de bezwaarprocedure tegen de aanslag worden nagegaan of de rechten van de belastingplichtige en derden zijn gewaarborgd bij de internationale gegevensuitwisseling.

Boetes

De Wet op de internationale bijstandsverlening bij de heffing van belastingen (WIB) verplicht intermediairs en belastingplichtigen tot medewerking aan onderzoeken die van belang kunnen zijn voor internationale gegevensuitwisseling. Indien het aan opzet of grove schuld van de intermediair of de belastingplichtige is te wijten dat de verplichtingen niet tijdig, niet volledig, niet juist zijn, of niet worden nagekomen, vormt dit een vergrijp waarvoor een bestuurlijke boete kan worden opgelegd. Bij schending van de meldingsplicht voor grensoverschrijdende constructies (Mandatory Disclosure Rules/DAC6) wordt voor de hoogte van de boete aangesloten bij de zesde boetecategorie uit het Wetboek van Strafrecht.

Momenteel betreft een boete van deze zesde categorie maximaal € 900.000. Bij het opzettelijk niet voldoen aan de meldplicht kunnen intermediairs strafrechtelijk worden vervolgd. Ook bij de implementatie van andere DAC-richtlijnen komen dergelijke zware boete- en strafbepalingen voor.

Onze advocaten helpen u graag bij het bepalen van de rechten en verplichtingen naar aanleiding van internationale gegevensuitwisseling. Ook staan zij u graag bij om na te gaan of sprake is van internationale gegevensuitwisseling en welke gegevens zijn uitgewisseld.