Excessief lenen

Wat is excessief lenen?

De Wet excessief lenen is bedoeld om langdurig uitstel van belastingheffing tegen te gaan. Dga’s kunnen via leningen van hun vennootschap belastingheffing uitstellen die anders bij salarisbetaling of dividenduitkering direct zou plaatsvinden. Het lenen van de eigen BV is jarenlang gebruikelijk geweest en toegestaan. Met de wet excessief lenen is dat veranderd.

Vanaf belastingjaar 2023 geldt dat alle schulden van een dga aan de eigen BV voor zover deze hoger zijn dan de drempel van €700.000 (en vanaf 2024: €500.000) worden gezien als een fictieve dividenduitkering. Het meerdere wordt dus belast in box 2 tegen het aanmerkelijk belang-tarief. Ook schulden die al vele jaren bestaan vallen hieronder wat de regeling ingrijpend maakt en terugwerkende kracht teweegbrengt.

Juridische bezwaren tegen de heffing

De heffing voor excessief lenen is uitgebreid bekritiseerd in de vakliteratuur. Het belangrijkste argument dat wij zien, is dat deze heffing in strijd is met het recht op eigendom zoals bepaald in artikel 1 Eerste Protocol van het EVRM. Enkele knelpunten die wij hierbij constateren:

• Gebruik van ficties: Er wordt geen werkelijk inkomen genoten, maar er wordt toch belasting geheven op basis van een fictie, namelijk een schuld van meer dan € 500.000. Als gevolg daarvan wordt de schuld fiscaalrechtelijk behandeld als een dividenduitkering, terwijl civielrechtelijk sprake blijft van een lening.
• Materieel terugwerkende kracht: De regeling treft ook oude leningen terwijl er geen overgangsrecht is geregeld. Leningen die jarenlang zijn toegestaan binnen de fiscale wet- en regelgeving worden nu met terugwerkende kracht belast.
• Geen tegenbewijsregeling: Ook zakelijke, marktconforme leningen vallen onder de regeling. Een dga kan door het ontbreken van een tegenbewijsregeling geen tegenbewijs leveren dat een lening geen uitkering is.
• Geen aansluiting bij draagkrachtbeginsel: De fictieve heffing sluit niet aan bij daadwerkelijke vermogensvermeerdering of verbetering van de inkomenspositie van de belastingplichtige. Er komen niet daadwerkelijk gelden binnen waarmee de heffing betaald kan worden.

Kennisgroepstandpunt: strijd met verdragen

In mei 2025 bevestigde een kennisgroep van de Belastingdienst dat heffing over het fictieve voordeel uit excessief lenen in sommige gevallen in strijd kan zijn met belastingverdragen. In een casus waarin een dga in België woont en een aanmerkelijk belang in een Nederlandse BV heeft, is geoordeeld dat Nederland niet mag heffen over het fictieve voordeel boven de drempel. Dat zou strijd opleveren met de goede verdragstrouw.

Dit kennisgroepstandpunt onderstreept dat de heffing niet alleen nationaal, maar ook internationaal juridische argumenten oplevert om de heffing te bestrijden.

Wat kunt u doen?

Heeft u een aanslag ontvangen waarin sprake is van belastingheffing over excessief lenen? Maak tijdig bezwaar. De bezwaartermijn is zes weken na dagtekening van de aanslag. In het bezwaar kan verwezen worden naar het artikel in WFR 2024/263 van Angelique Perdaems en Milou Hintzen. Zij bespreken uitgebreid de juridische gronden op basis waarvan deze heffing onrechtmatig is.

Als u een voorlopige aanslag heeft ontvangen dan kunt u om herziening verzoeken. Wordt dit verzoek afgewezen, dan staat de bezwaarprocedure open.

Procedure

Wij verwachten dat uiteindelijk de rechter een oordeel zal moeten geven over de houdbaarheid van deze heffing. Uiteraard kunnen wij deze procedure voor u voeren. Als u daar interesse in heeft, kunt u contact opnemen met Milou Hintzen of Angelique Perdaems