Zo kopte één van de Nederlandse kranten een paar weken geleden.[1] Het was de kop van een interview met Frans van Krieken, programmamanager verhuld vermogen van de Belastingdienst. De concrete aanleiding of een goede reden om dit interview te houden, is mij niet bekend. Op zich is dit voor ons geen nieuws. Niettemin is dit artikel, tezamen met het in die periode gepubliceerde jaarrapport 2022 van de Belastingdienst, een goed aanknopingspunt om de recente ontwikkelingen over verhuld vermogen eens tegen het licht te houden. De belangrijkste thema’s voor de toekomst lijken cryptovaluta en kunst.
Verhuld vermogen
Het begint inmiddels een vast paradepaardje van de Belastingdienst te worden. Ieder jaar wordt met chocoladeletters gepubliceerd hoeveel miljard aan belastingheffing, boetes en rente op verhuld vermogen is binnengehaald. In absolute zin een aanzienlijk bedrag, 5 miljard euro, maar dit moet wel worden verdeeld over een periode van ruim tweeëntwintig jaar. Een nadere blik op het jaarrapport van de Belastingdienst over het jaar 2022 leert bovendien dat de afdeling Verhuld vermogen in dat jaar minder succesvol is geweest. In totaal werd ‘slechts’ 114 miljoen euro aan heffing, boetes en rente geheven, hetgeen een substantieel lager resultaat was dan het jaar 2021 en de jaren ervoor. Voor het jaar 2023 wordt evenwel een inhaalslag beloofd.
Een klaagzang
Zowel in het jaarrapport als het interview wordt benadrukt dat het werk complexer is geworden. De tijd van een Luxemburgse bankrekening op naam van een Nederlandse belastingplichtige is voorbij en heeft plaatsgemaakt voor internationale juridische constructies die naar de mening van de Belastingdienst vaak lastig te doorgronden zijn. Dat beeld strookt ook met onze praktijk, waarbij de internationale juridische constructies zelf in mijn ogen veelal niet het grootste probleem zijn. Overigens is ook belangrijk om op te merken dat internationale constructies niet a priori als belastingontwijking zijn aan te merken. Wij merken steeds vaker dat dossiers lang op een stapel bij de Belastingdienst blijven liggen, waarbij het niet zelden voorkomt dat de betrokken ambtenaar een paar keer wordt opgevolgd of enkel vanwege het verstrijken van de termijn één navorderingsaanslag wordt opgelegd, ieder jaar weer. Capaciteitsproblemen en het ontbreken van een juridische stok achter de deur om een dossier af te wikkelen, maar ook gebrekkige informatieverstrekking uit het buitenland zijn veelal debet aan een hele lange en stroperige procedure. Mijn antwoord op de vraag van de journalist aan Van Krieken of er reden is voor een feestje kan ik onomwonden met ‘nee’ beantwoorden. De wijze waarop deze dossiers worden afgewikkeld zijn zeker geen reden voor een feestje. Het wordt tijd dat de Hoge Raad of de wetgever paal en park stelt aan ellenlange procedures. Dat is mogelijk door de voortvarendheidseis niet alleen in EU-verband van toepassing te laten zijn en door de fase van de informatieverzoeken in te perken of aanzienlijk te bespoedigen. En gelukkig zijn er nog enkele inspecteurs waarmee wel constructieve afspraken zijn te maken. Maar helaas, de belastingplichtige heeft het belastingkantoor dat het dossier in behandeling neemt niet voor het kiezen. Kortom, het lijkt nogal aan het toeval overgelaten of een belastingplichtige met verhuld vermogen kan rekenen op een korte klap of een langdurige lijdensweg.
Toekomstmuziek
Een belangrijk thema binnen het project zijn cryptovaluta. Op dat punt wordt gerefereerd aan een toename aan dossiers waarbij cryptovaluta worden ingekeerd. Voor mij is het nog altijd een groot discussiepunt of cryptovaluta over een periode van 12 in plaats van 5 jaar kan worden nagevorderd, omdat tot nog toe een parallel wordt getrokken met ‘buitenlands’ vermogen. Ik zou menen dat die vlieger niet opgaat, maar de eerste procedure daarover moet nog gevoerd worden. De Belastingdienst verheugt zich op de invoering van de EU-richtlijn die aanbieders van cryptodiensten verplicht de identiteit en het bezit van hun gebruikers te delen met belastingdiensten. Ik verwacht dat ook dit – in ieder geval voor de Belastingdienst – geen reden voor een feestje gaat zijn. Allerlei digitale ontwikkelingen laten zich niet enkel op EU-grondgebied reguleren. Daar is mondiale afstemming voor nodig en bovendien lijkt het mij onwaarschijnlijk dat bezitters van verhuld vermogen niet al lang op deze ontwikkeling hebben geanticipeerd.
Een nieuw onderwerp in het kader van verhuld vermogen is kunst. Er loopt een “kennisproject rond het verstoppen van vermogen in kunst”. Kennelijk vindt de Belastingdienst het noodzakelijk om na te gaan of belastingplichtigen in bezit zijn van waardevolle kunstvoorwerpen. Kunst is belast in box 3, maar kunstbezit voor persoonlijke doeleinden is vrijgesteld. De Belastingdienst mist transparantie over de eigendom van waardevolle kunstwerken. Als je het mij vraagt, ligt hier een enorme ‘fishing expedition’ op de loer. De bewijslast dat een kunstvoorwerp niet voor persoonlijke doeleinden wordt aangehouden, ligt bij de Belastingdienst. Het lijkt mij dan ook niet dat de Belastingdienst op dit moment mag verwachten dat belastingplichtigen zonder enige aanleiding transparantie betrachten over hun kunstbezit. Dat is een inbreuk op de privacy.
To be continued!
[1] Marc van den Eerenbeemt en Wilco Dekker, ‘Fiscus haalt 5 miljard ‘verhuld vermogen’ binnen’, de Volkskrant, 3 juni 2023 (besloten link)